Bóng đá và Bóng bầu dục Mỹ: 10 Điểm Khác Biệt Lớn Nhất

Bóng đá? Bóng bầu dục Mỹ? Soccer? Những môn thể thao này có thể cùng tên ở nhiều quốc gia, nhưng điểm giống nhau gần như chỉ dừng lại ở đó. Trong khi hầu hết mọi người trên thế giới gọi môn thể thao này đơn giản là “bóng đá”, thì tại Hoa Kỳ (và Ireland) nó được gọi là “soccer.” Tuy nhiên, người Mỹ cũng có một môn thể thao riêng mang tên “bóng bầu dục Mỹ” (American football).

Bối rối chưa? Đừng lo, chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp.

Dưới đây là hướng dẫn cơ bản về những điểm khác biệt chính giữa bóng đá và bóng bầu dục Mỹ. Chỉ với vài thông tin này, bạn đã đủ tự tin để tham gia các cuộc trò chuyện về cả hai môn thể thao khi hòa mình vào nền văn hóa mới ở nước ngoài.

1. Đôi chân

Bắt đầu từ điều cơ bản nhé.

“Football” (mà từ giờ chúng ta sẽ gọi là “bóng đá”) có tên như vậy vì người chơi phải sử dụng chân để đá bóng. Nghe hợp lý đúng không?

Trong khi đó, bóng bầu dục Mỹ gần như chẳng liên quan gì đến chân – phần lớn là ném và ôm bóng chạy về phía khung thành.

Vậy tại sao lại gọi là “American football” chứ không phải “throwball” (ném bóng)? Không ai biết chắc, nhưng một lý giải là tên gọi này không hẳn liên quan đến “bàn chân” mà là đến hệ đo lường của Mỹ (feet và inches). Vì quả bóng dài khoảng một foot (tầm 30cm), họ chọn luôn cái tên đó. Hợp lý… đúng không?

2. Quả bóng

Bóng đá dùng quả bóng tròn, đơn giản và hoàn hảo để đá.

Trong khi đó, bóng bầu dục Mỹ sử dụng một quả bóng có hình giống quả trứng nhọn hai đầu (hoặc nếu muốn dùng thuật ngữ “chuyên môn” hơn thì gọi là prolate spheroid). Bóng có đường chỉ khâu lớn ở một bên để người chơi cầm chắc tay khi ném.

Quả bóng này đôi khi còn được gọi là “pigskin” (da heo), vì thuở ban đầu chúng được làm từ da heo thật – may mắn là giờ thì không còn như vậy nữa.

3. Sân thi đấu

Sân bóng bầu dục Mỹ trông đúng như bạn thường thấy trong các bộ phim học đường Mỹ: được chia vạch theo từng khoảng 10 yard (khoảng 9 mét), có end zone (khu vực ghi điểm) và hai cột dọc ở mỗi đầu sân.

Sân bóng đá thì đơn giản hơn, chỉ có hai nửa vòng tròn ở trung tâm và một khu “box” cách khung thành 18 yard. Đây là khu vực thủ môn – cầu thủ duy nhất được phép dùng tay – được chạm bóng.

Cả hai loại sân đều dài khoảng 100 mét, nhưng sân bóng đá rộng hơn nhiều so với sân bóng bầu dục Mỹ.

4. Mục tiêu trò chơi

Bóng đá luôn giữ mọi thứ đơn giản: đá bóng vào lưới là ghi bàn. Đội nào ghi nhiều bàn hơn sẽ thắng trận.

Bóng bầu dục Mỹ thì xoay quanh việc ghi touchdown – né các cú tắc và mang bóng vào end zone của đối thủ. Mỗi lần như vậy được 6 điểm, và đội ghi bàn có thể kiếm thêm 1 điểm nếu sút bóng qua khung thành ngay sau đó.

Một khác biệt lớn là bóng đá có thể kết thúc với tỷ số hòa, thậm chí không có bàn thắng nào. Trong khi đó, bóng bầu dục Mỹ thường có tỷ số rất cao và hiếm khi hòa khi hết giờ. Nếu có hòa, trận sẽ bước vào overtime – nơi đội ghi điểm đầu tiên sẽ thắng luôn.

5. Nhịp độ trận đấu

Bóng bầu dục Mỹ có thể có nhiều điểm số hơn, nhưng nhịp độ lại chậm hơn.

Bóng đá được chơi trong hai hiệp liên tục, mỗi hiệp 45 phút. Trong khi đó, bóng bầu dục Mỹ chia trận đấu thành bốn hiệp (quarter), mỗi hiệp 15 phút. Thời gian thực tế để chơi thường kéo dài hơn nhiều vì đồng hồ sẽ dừng mỗi khi một “play” kết thúc – tức khi người cầm bóng bị hạ gục.

Chính vì vậy, bóng bầu dục Mỹ liên tục dừng và bắt đầu lại. Cộng thêm luật chơi phức tạp, điều này có thể khiến người mới cảm thấy khó theo dõi – nhưng nếu vượt qua được “rào cản” này, bạn sẽ thấy đây là môn thể thao cực kỳ đáng xem!

6. Số lượng cầu thủ

Cả hai môn thể thao đều có 11 cầu thủ mỗi đội trên sân cùng một lúc.

Trong bóng đá, 11 cầu thủ này thường sẽ thi đấu suốt cả trận, chỉ thay đổi một vài người khi cần. Trong khi đó, ở bóng bầu dục Mỹ, các cầu thủ được thay đổi liên tục tùy vào việc đội đang tấn công hay phòng thủ.

Ví dụ, vị trí quarterback trong bóng bầu dục Mỹ là nhân tố quan trọng của hàng tấn công. Quarterback sẽ thi đấu khi đội mình cầm bóng, nhưng sẽ ngồi ngoài khi đối thủ có bóng. Vì sự luân phiên này, mỗi đội có thể sử dụng tới 45 cầu thủ trong suốt một trận đấu – con số gấp nhiều lần so với bóng đá.

7. Biệt danh của đội

Detroit Lions, Seattle Seahawks, Chicago Bears – các đội bóng bầu dục Mỹ đều có những biệt danh chính thức rất thú vị và “ngầu”.

Bóng đá cũng có biệt danh, nhưng hầu hết là không chính thức. Thay vì dùng tên những loài thú dữ hay kẻ thù đáng sợ, biệt danh trong bóng đá thường đơn giản dựa trên màu áo của đội. Ví dụ: Real Madrid là “Los Blancos” (những người áo trắng), Chelsea là “The Blues” (những người áo xanh), Liverpool là “The Reds” (những người áo đỏ).

Ngoài ra, bóng đá còn có một số biệt danh khá “ngẫu nhiên” nhưng thường liên quan đến lịch sử đội bóng. Ví dụ: “The Toffees”, “The Terriers” hay “The Cherries”.

Đối đầu với một đội có biệt danh như “The Terriers” (những chú chó sục) nghe có vẻ không quá đáng sợ – nhưng biết đâu đó lại chính là chiến thuật tinh thần của họ!

8. Giải đấu

Trong bóng bầu dục Mỹ, 32 đội thi đấu trong cùng một giải NFL mỗi năm. Dù đội bạn có giành cúp Super Bowl danh giá hay thua trắng 50-0 suốt mùa, bạn vẫn sẽ gặp lại những đối thủ y hệt vào mùa giải tiếp theo để cạnh tranh cùng một chiếc cúp.

Bóng đá thì đa dạng hơn nhiều với số lượng đội lớn và hệ thống giải được chia thành nhiều hạng. Nếu đứng đầu bảng xếp hạng, đội bạn sẽ được thăng hạng lên giải đấu cao hơn, nơi các đội mạnh đang chờ. Ngược lại, nếu xếp cuối, bạn sẽ phải xuống hạng thi đấu ở giải thấp hơn.

Thậm chí, bạn hoàn toàn có thể (về lý thuyết) thành lập một đội bóng cùng bạn bè, rồi từng bước leo hạng để một ngày nào đó đối đầu với những ông lớn như Barcelona hay Bayern Munich. Nghe hấp dẫn đúng không?

9. Chuyển “nhà”

Các đội bóng bầu dục Mỹ thường được gọi là “franchise” (nhượng quyền). Điều này có nghĩa là họ có quyền chuyển địa điểm và dời đến thành phố khác khi cần.

Ví dụ: Las Vegas Raiders từng là Oakland Raiders, Los Angeles Chargers trước đây là San Diego Chargers, và LA Rams từng chuyển đến St. Louis trước khi quay lại Los Angeles.

Trong bóng đá, điều này gần như không bao giờ xảy ra – các câu lạc bộ gắn liền với một thành phố và ở nguyên đó, dù thành công hay thất bại.

10. Độ phổ biến và người hâm mộ

Không thể phủ nhận rằng cả bóng đá và bóng bầu dục Mỹ đều vô cùng nổi tiếng. Tuy nhiên, xét về quy mô toàn cầu, bóng đá áp đảo hoàn toàn so với bóng bầu dục Mỹ – điều này cũng lý giải vì sao lượng người xem giữa hai môn thể thao có sự chênh lệch lớn.

Ví dụ: Chung kết World Cup 2022 giữa Argentina và Pháp đã thu hút tới 1,5 tỷ người xem – tương đương gần 1/5 dân số thế giới.

Trong khi đó, bóng bầu dục Mỹ cũng có lượng fan hùng hậu, nhưng Super Bowl gần đây nhất chỉ đạt khoảng 115 triệu người xem, ít hơn gần 13 lần so với World Cup.

Dù khác biệt về luật chơi, sân thi đấu và mức độ phổ biến, cả hai môn thể thao đều có văn hóa và truyền thống đặc sắc rất đáng để khám phá. Hy vọng bài viết này giúp bạn nắm được những kiến thức cơ bản để tự tin thưởng thức một môn thể thao mới khi ra nước ngoài.